سوال حرفه ای

سوالهای انتقالی: مشاور سوالی را مطرح می کند که مراجع را به قسمت اولیه ی یک بحث برمی گرداند، معمولا سوال انتقالی با یک جمله در باره ی قسمت اولیه ی صحبت مراجع شروع می شود و بعد باعث طرح سوال می گردد.

و  قصد دارم برای مدتی از خانه دور باشم. این جمله شاید در لابلای صحبت ها گم شود. مشاور باید او را برگرداند شما گفتید که ... ؟

ابتدا درباره ی ترک کردن کارتان صحبت کردید برام جالبه که بدونم حالا احساس شما در مورد چنین انتخابی چیست؟

در کدام یک از انواع سوالات مشاور درباره ی احساس مراجع از انتخاب کنونی اش می پرسد؟   سوال انتقالی.

در کدام یک از انواع سوالات مشاور به دنبال برگرداندن مراجع به قسمت مهم و اولیه ی بحث است؟  سوال انتقالی.

سوال حرفه ای /شغلی: سوالایی که درمورد رفتار فعلی مراجع اغراق و نتیجه گیری می کند. این سوال به مراجع کمک میکنه که بفهمه در چه مسیری حرکت میکند؟ در این مسیر حق انتخاب داره؟ این انتخاب هم به روش های فوق العاده ای منجر خواهد شد؟

چه اتفاقی می افته اگر شما به عنوان یک فرد سخت کوش که همه ی زندگی خودش رو وقف تربیت صحیح بچه هاش کرده الگوی دیگران بشی؟  کارکرد این سوال:  این باعث برانگیختن آگاهی مراجع می شه. باعث افزایش پیشرفتش می شه. سوال حرفه ای بطور حرفه ای اون روندی که داره رو ادامه بده اون انتخاب های مثبتی که داره رو ما براش ارزشمند تر می کنیم که به شیوه منظم تر دقیق تر علاقه مند تر انجام بده، که پیشرفت بیشتری هم داشته باشه، بطور حرفه ای انجام بده، بطور حرفه ای محبت بکنه، عشق ورزی کنه، بطور حرفه ای منظم باشه،  وقت شناس باشه و بطور حرفه ای به روابط اجتماعی اهمیت بده، سوالای حرفه ای می توانند بصورت تناقضی هم مطرح شوند. مثال: آیا تمایل دارید که به شیوه ی کنونی خطر کنید و آنقدر در این رفتار غیر منطقی جلو روید که شما را یک فرد ناپخته بشناسند؟ یعنی زمانی که بایک رفتار غیر منطقی مراجع روبرو هستیم می توانیم سوال حرفه ای را تناقضی طرح کنیم که دقیقا به هدف خودمان که همان ادامه ندادن است برسیم. اونجا تشویق نمی کنیم بلکه با ملاحظه طعنه می زنیم!

به نظر می رسه شما می خواهید آنقدر به این رفتار ادامه بدید که شما رو به عنوان فردی که خیلی رئیس و مدیر و ... بشناسند؟ آیا من درست فهمیدم؟

سوال ارشادی:

مثلا: می خوام برای یک لحظه تصور کنی که شما یک فرد عاقلی هستی که می خواهی دیگران را درارتباط با مشکل خودت

نصیحت کنی واقعا اون وقت چی می گفتی؟ (این سوال به مراجع توان فراشناختی می دهد برای تقویت مهارت تفکر فراشناختیه)

تصور کن این مشکل اصلا برای تو نبود این مشکل برای یک آقا یا خانم دیگری بود نصیحتش کن! اگه واقعا تو این مشکل رو نداشتی اگه این فرد خیالی مشکل داشت تو بهش چی می گفتی؟ (شبیه موقعیت فرافکنی روش های شفیع آبادی)

یعنی واقعا شما هیچ تحلیلی نداری؟ یا داری  و خودت را گول می زنی؟

سوال های دورانی(برای آدمای ناپخته و جوان تر که یک جانبه فکر می کنن چون تجربه کافی برای درک افکار و احساس دیگران را ندارند): برگرفته از دل خانواده درمانی میلان؛ مشاور بجای اینکه به طور مستقیم از مراجع درباره یک مساله بپرسد یا نگرش وی را بررسی کند به دو شیوه عمل می کند: 1- از مراجع بخواهیم که همسر و یا فرزندش چگونه به این موضوع می نگرد؟ یا در باره ی مساله کنونی چه احساسی دارد؟    2- از فرد دیگر خانواده می خواهیم که موضوع را از زبان خودش تشریح کند. یعنی از افکار و احساساتش بگوید. مثال: یک زوج بخاطر تصمیم بر سر مساله ی مدیریت روابط با دوستانشان مراجعه کردند. بعد از شنیدن توصیفات مرد درباره ی حفظ روابط با دوستان مجرد از وی درباره ی همین موضوع می پرسیم که به نظرتان الان احساس و افکار همسرتان درباره ی این موضوع را توصیف کنید(چقدر بلده حرف بزنه چقدر همسرش رو میشناسه  و ... ابتدای آَشنایی و قبل عقد خیلی آدما علاقه دارن اون نقطه گذاری های خودشون رو به هم فرافکنی کنن و بقبولونن ولی از کجا معلومه هر چی تو گفتی همسرت باهات موافقه!؟ خیلی مطمئنی و فکر می کنی فرضیه ات هی باید تایید بشه از طرف پدر و مادرت فکر کردی پیش گویی هات همیشه درسته؟ یعنی فرد خیلی خطای شناختی دارد و مصر بر آن است و مثلا مساله ی ازدواج ممکنه ازیک نفر هیجان انگیز باشه از یک نگاه بی موقع باشه و از یک نگاه اضافی باشه و این باید به صورت سیستمی بررسی بشه که حق با کیست؟) و یا اینکه مستقیما از همسرش بخواهیم در مورد این آقا احساس و افکارش رو بگه.

سوالات هدف محور : سوالاتی که بطور مستقیم از مراجع درباره ی راه هایی که می تواند تفاوت را ایجاد کند پرسیده می شود. سوالات هدف محور مراجع رو به تمرکز بر آینده دعوت می کند. مثال: تمایل دارین که اوضاع زندگی تان چگونه باشد؟ فکر می کنید اگر عصبانی نشوید زندگی تان چطور خواهد بود؟ به من بگویید اگر دیگر احساس بدبختی نداشته باشید، زندگی تان چطور خواهد بود؟ و چه کاری انجام خواهید داد؟ سوال های هدف محور با نوع دیگر: با بیان محدودیت هایی که مراجع در رسیدن به اهدافش با آن روبروست، مواجه میشه. مثال: به نظرتان چه جیزی در آینده ی زندگی مشترکتان مانع خوشبختی می شود؟ به نظرتان برای رضایت فرزند کوچک خانواده چه کارهای مهمی را باید انجام دهید؟

سوالات درجه بندی شده: سوالاتی هستن که اغلب به سوالات هدف محور منتهی می شود. این سولات به مراجع کمک می کنند وقتی اهدافش را مشخص کرد و درموردشان بحث کرد صریح باشند.

دکتر میرسعید جعفری